Bank practice

retrospektîvâ analîze - paredzçta, lai analizçtu esoðas tendences un finansu stâvokïa problçmas;

• faktu-plâna analîze - nepiecieðama, lai ievçrotu un novçrtçtu faktisko râdîtâju novirzes no plânotiem râdîtâjiem, kâ arî to cçloòus;

• perspektîvâ analîze - nepiecieðama finansu plânu ekspertîzei, lai novçrtçtu to pamatotîbu un droðticamîbu skatoties no tçkoða stâvokïa un esoða potenciâla.

Tradicionâlâs finansu analîzes algoritms itver sekojoðus etapus:

1) Nepiecieðamas informâcijas vâkðana (apjoms ir atkarîgs no uzdevumiem un finansu analîzes veida).

2) Informâcijas droðticamîbas novçrtçðana (parasti izmantojot neatkarîga audita rezultâtus).

3) Informâcijas apstrâde (analîtisko tabulu sastâdîðana).

4) Finansu pârskatu struktûras râdîtâju aprçíins (vertikâlâ analîze).

5) Finansu pârskatu posteòu izmaiòu râdîtâju aprçíins (horizontâlâ analîze).

6) Finansu koeficientu aprçíins (tiek noteikti likviditâtes, rentabilitâtes u.c. kopçjie un atseviðíie râdîtâji, kas raksturo bankas darbîbas rezultâtus).

7) Finansu koeficientu vçrtîbu salîdzinoða analîze ar normatîviem (vispâratzîtiem vai nozarç vidçjiem).

8) Finansu koeficientu izmaiòu analîze (uzlaboðanâs vai pasliktinâðanâs tendenèu noteikðana).

9) Integrâlo koeficientu aprçíins un novçrtçjums (p., Altmana Z-punkts).

10) Slçdziena par bankas finansu stâvokïa sagatavoðana interpretçjot apstrâdâtus datus.

11) Prognoze, t.i. finansu vai/un kvantitatîvais plâns nâkamajam pârskata periodam. Atseviðías funkcionâlâs prognozes veido bankas perspektîvas plânu.

1.1.tabulâ [14.] ir noteikta algoritma procedûru atbilstîba finansu analîzes pamatveidiem.

Apzîmçjumi:

“+” - procedûra ir obligâta;

“+-“ - procedûra ir vçlama;

“-“ - procedûra nav obligâta.

1.1.tabula

Finansu analîzes algoritms

Nr. Procedûra Analîzes veids

Ekspresanalîze Kompleksanalîze Biznesdiagnostikas sastâvâ Orientçtâ Regulârâ

1. Informâcijas vâkðana + + + + +

• ârçjie finansu pârskati + + + + +

• iekðçjie finansu pârskati +- + + +- +

• pârskati un dati par citiem bankas darbîbas aspektiem +- +- + +- +

• informâcija par ârçjo vidi - +- +- +- +

2. Informâcijas droðticamîbas pârbaude +- + + + +

3. Informâcijas pârbaude + + + + +

• ar speciâlo programmas lîdzekïu pielietojumu - +- +- +- +

4. Vertikâlâ analîze + + + + +

5. Horizontâlâ analîze + + + + +

• retrospektîvas periods ilgâks par 2 gadiem - - +- +- +

6. Finansu koeficientu aprçíins + + + + +

• ðaura izvçle + + +- +- -

• plaða izvçle - - +- +- +

7. finansu koeficientu vçrtîbu un normatîvu salîdzinâðana +- + + + +

8. Koeficientu izmaiòu analîze + + + + +

9. Integrâlo râdîtâju aprçíins - +- +- - +

10 Slçdziena sagatavoðana pamatojoties uz apstrâdâto rezultâtu interpretâcijas + + + + +

1.4. Bankas bilances analîze

1.4.1. Bilances analîzes nepiecieðamîba

Komercbankas bilance - tâ ir grâmatvedîbas bilance, kurâ atspoguïojas bankas paðu un aizòemto lîdzekïu avoti, kâ arî to izvietojums kredîtoperâcijâs un citâs aktîvâs operâcijâs.

Uz bilances pamata tiek veikta naudas resursu veidoðanâs un izvietoðanâs kontrole, kredîtoperâciju, norçíinu, kases un citu operâciju kontrole, kâ arî operâciju ar vçrtspapîriem. Komercbankas bilance ir galvenâ tâs atskaites forma. Tâ tiek izmantota bankas darbîbas analîzei un vadîbai, likviditâtes râdîtâju noteikðanai, banku risku vadîbai, bankas peïòas faktoru analîzei. Bilance ir arî komercinformâcijas avots un nopietnas reklâmas lîdzeklis tiem potenciâliem klientiem, kuri grib dziïi un profesionâli izpçtît izvçlçtâs bankas darbîbu.

Analîzes procesâ katram analîzes subjektam ir savi mçríi, kas nosaka analîzes veidu un kritçriju daudzveidîbu. Tomçr bilances analîzes metodikai ir jâbût vienotai, lai analîzes procesâ iegûtos datus varçtu salîdzinât savâ starpâ. Uz bilances analîzes pamata komercbankas cenðas optimizçt aktîvo un pasîvo operâciju struktûru peïòas maksimizâcijas nolûkâ.

1.1.attçls Bilances analîze shçma

1.4.2. Bilances analîzes etapi

Bankas bilances analîze ietver daþus etapus, kuri savâ starpâ atðíiras pçc satâva un darba ietilpîbas, apstrâdâjamâs informâcijas apjoma un nepiecieðama laika.

Bankas bilances analîze sâkas no bilances lasîðanas un tâs sagatavoðanas tâlâkam analîtiskam darbam. Sâkumâ jâstrukturç tâs atseviðíie posteòi, jâsagrupç aktîvie un pasîvie posteòi atbilstoði izvçlçtâjiem kritçrijiem. Pçc tam notiek bilances aktîvu un pasîvu atseviðíu grupu pârbaude atbilstoði tçrmiòiem, izdevumu veidiem un to avotiem; notiek Latvijas Bankas normatîvu un bankas iekðçjo noteikumu un procedûru izpildes pârbaude. Tikai pçc aktîvu un pasîvu strukturçðanas un kontroles, ir ieteicams iesâkt novçrtçðanas un normatîvu râdîtâju aprçíinâðanu, kuri jâattçlo tabulâs. Atkarîbâ no mçríiem un izvçlçtajâm analîzes metodçm, tabulas un grupçjumu metodes bûs atðíirîgas. Tâlâk notiek tâs informâcijas izvçle, kura tiks parâdîta , piemçram, grafiski. Ðai vietâ beidzas sâkuma etaps.

Analîtiskajâ darba etapâ tiek aprakstîti iegûtie apjoma, struktûras un dinamikas râdîtâji, tiek sagatavoti analîtiskâ darba secinâjumi.

Nobeiguma analîzes etapâ var tikt iesaistîti eksperti, kuri izstrâdâ rekomendâcijas bankas darbîbas uzlaboðanai un attîstîbai pamatojoties uz analîzes rezultâtiem.

Bilances analîzes etapi tiek attçloti 1.2.tabulâ.

1.2.tabula

Bankas bilances analîzes etapi

Operâciju veidi Operâciju saturs Izmantojamâs analîzes metodes

| Sâkuma etaps

Strukturçðana 1. Aktîvu un pasîvu posteòu grupçjums Grupçjumu metode

Kontrole 2. Aktîvu un pasîvu posteòu grupu atbilstîbas daþâdiem kritçrijiem pârbaude Salîdzinâjumu metode

Kalkulçðana 3. Vçrtçjumu un normatîvu absolûto un relatîvo râdîtâju aprçíins Koeficientu metode, statistiskâs un ekonomiski-matemâtiskâs metodes

Tabulu sastâdîðana 4. Tabulu veidu, skaita un rekvizîtu noteikðana Tabulâcijas metode

Ilustrâcijas materiâlu sagatavoðana 5. Ilustrçjamo datu izvçle, attçlu formas noteikðana Attçlu metode (grafiki, diagrammas, histogrammas)

|| Analîtiskais etaps

Analîze Iegûto râdîtâju apraksts

||| Nobeiguma etaps

Ekspertu vçrtçjums Analitiskâ etapa rezultâtu izklâsts, rekomendâciju izstrâdâðana

1.4.3. Bilances analîzes metodes

Bankas bilances analîzi veic izmantojot daþâdus statistiskos paò